Polskie uczelnie w światowej perspektywie

Rankingi a strategiczne zarządzanie szkołą wyższą

Warszawa
15-16 lipca 2021

Nagrody Elsevier

Agricultural Sciences, Engineering and Technologies, Humanities, Medical Sciences, Natural Sciences i Social Sciences – w tych sześciu kategoriach przyznawane są ELSEVIER Research Impact Leaders Awards – nagrody, których celem jest poprawa postrzegania (visibility) dorobku naukowego polskich uczelni na świecie. Nagrody wręczono 15 lipca podczas gali w ramach V Konferencji „Polskie uczelnie w światowej perspektywie – Rankingi a strategiczne zarządzanie szkołą wyższą”.

Research Impact Leaders Award, przyznana po raz pierwszy w roku 2016, jest częścią światowej inicjatywy Elsevier, mającej na celu wspomaganie badań oraz rozwoju nauki w wielu dyscyplinach. Nagrody są wyrazem uznania dla wybitnych instytucji badawczych, które mają największy wpływ na badania naukowe i przyczyniają się do lepszej rozpoznawalności polskiej nauki na świecie.

W kategorii Agricultural Sciences zwycięzca poprawił swój stan posiadania o ponad 45%. Dodatkowo liczba afiliowanych autorów zwiększyła się o ponad 20%. Prace afiliowane do tej instytucji były cytowane z tą samą częstotliwością co inne podobne na świecie. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że uczelnia ta posiada prawie 10% dokumentów wśród najczęściej cytowanych, a 20% zostało opublikowanych w najbardziej prestiżowych czasopismach. Szczególne uznanie dla jednej z prac traktującej o spektroskopii miodu i pyłku, która była cytowana ponad 5 razy lepiej niż podobne.

Zwycięską uczelnią w kategorii Agricultural Sciences w roku 2020 został Uniwersytet Rzeszowski.

W tej kategorii nominowane były również: Politechnika Łódzka i Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu.

W kategorii Engineering and Technologies w zakresie publikacji zwycięska uczelnia zwiększyła swój dorobek o ponad 50%, choć nie był to wynik najwyższy. Prace autorów z tej uczelni były cytowane powyżej średniej światowej, 10% z nich znalazło się w pierwszym decylu najczęściej cytowanych. Współpraca międzynarodowa występowała przy prawie 40% dokumentów afiliowanych do tej uczelni. Publikacja traktująca o biodegradowalnych polimerach w obszarze opakowań była cytowana ponad 11 razy lepiej aniżeli podobne.

Uczelnią, która otrzymała Research Impact Leader Awards 2020 w kategorii Engineering and Technologies jest Politechnika Lubelska

Uczelnie nominowane również w kategorii Engineering and Technologies to: Politechnika Gdańska i Uniwersytet Śląski w Katowicach.

W kategorii Humanities zwycięska uczelnia zwiększyła dorobek publikacyjny o 30%, liczbę autorów o ponad 10%, a jej publikacje były cytowane lepiej niż podobne w tym obszarze. Co więcej autorzy przywiązują tutaj ogromną kwestię do źródeł, gdzie publikują, czego efektem jest ponad 20% udział publikacji w najbardziej wpływowych czasopismach. Uwagę przykuwa również wskaźnik współpracy międzynarodowej, który dla tej instytucji oscylował w okolicy 40%. Prace poruszające niezwykle istotne tematy jak aktywność fizyczna młodzieży były ponad 4-krotnie lepiej cytowane aniżeli pozostałe podobne dokumenty.

Nagroda za rok 2020 w kategorii nauki humanistyczne trafiła do Uniwersytetu Humanistycznospołecznego SWPS.

W tej kategorii nominowane były także uczelnie: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.

W kategorii Medical Sciences prawie 20% prac zostało opublikowanych w najbardziej wpływowych czasopismach z pierwszego decyla. Ponad 13% znalazło się wśród tych z największą liczbą cytowań. Podsumowując dokumenty autorów afiliujących do tej uczelni zostały zacytowane ponad 75 tysięcy razy, a cytowane były 2 krotnie częściej aniżeli podobne prace. Dokumenty z zakresu kardiologii i medycyny sercowo-naczyniowej były nie tylko cytowane 13 razy lepiej od podobnych sobie, ale również wzmiankowane w mediach społecznościowych (twitter).

Zwycięską uczelnią w kategorii nauki medyczne w roku 2020 został Uniwersytet Jagielloński.

Nominowane w kategorii Medical Sciences były również: Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie oraz Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu.

W kategorii Natural Sciences wzrost liczby publikacji o 30%, wzrost liczby autorów o 28% to pierwsze kwestie mówiące o wzmacnianiu pozycji tej instytucji na mapie Polski. Dodatkowo publikacje tej uczelni były cytowane lepiej aniżeli podobne. Autorzy przywiązują tutaj uwagę do źródeł – ponad 1/5 prac została opublikowana w najbardziej wpływowych czasopismach. Wskaźnik współpracy międzynarodowej to ponad 45%. Patrząc na przekrój prac najwyżej cytowanych dominują dokumenty z astronomii. Przyglądając się jednak wnikliwiej można dostrzec dokumenty z chemii lub biologii, niektóre cytowane 5 razy częściej, aniżeli podobne.

Uczelnią, która otrzymuje Research Impact Leader Awards 2020 w kategorii nauki przyrodnicze jest Uniwersytet w Białymstoku.

Uczelnie nominowane także w kategorii Natural Sciences to: Uniwersytet Warszawski oraz Uniwersytet Zielonogórski.

W kategorii Social Sciences uczelnia ta podwoiła liczbę afiliowanych publikacji, zwiększyła też liczbę autorów. Jej publikacje były cytowane częściej, aniżeli podobne w tym obszarze. Autorzy z tej instytucji efektywnie współpracują z kolegami z zagranicy czego dowodem jest prawie 40% dokumentów powstałych przy udziale tych współautorów. Przemysł 4.0 to temat, w którym powstało kilka dokumentów, które dotychczas zgromadziły znaczącą liczbę cytowań. Dodatkowo prace te były cytowane częściej od podobnych, a także idąc za obszarem wzmiankowane w mediach społecznościowych. Statuetka za rok 2020 w obszarze nauk społecznych ozdobi gablotę Politechniki Częstochowskiej.

Nominowane w kategorii Social Sciences były również: Politechnika Gdańska oraz Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie.

(fot. Anita Kot)

Regulamin Nagrody Elsevier Research Impact Leaders 2020

Elsevier wyróżnia uczelnie, których publikacje miały największy wpływ na postrzeganie (visibility) polskiej nauki na świecie. Jest to definiowane poprzez ciągły wzrost liczby publikacji w najbardziej prestiżowych czasopismach naukowych, udział zagranicznych współautorów oraz cytowalność w danej dyscyplinie.

Nagrody przyznawane są w sześciu szerokich dyscyplinach (według klasyfikacji OECD):

  • Agricultural Sciences
  • Engineering and Technologies
  • Humanities
  • Medical Sciences
  • Natural Sciences
  • Social Sciences

Zakres danych RIL 2020 to lata 2017-2019. Podobnie jak w latach poprzednich zostało zastosowane kryterium wejścia o budowie kompozytowej. Elementami składowymi były uprawnienia doktorskie i habilitacyjne (źródło POL-on) w dziedzinie odpowiadającej obszarowi klasyfikacji OECD oraz minimalna liczba publikacji w każdym z obszarów stanowiąca 1/10 wartości maksymalnej najlepszej instytucji. Wskaźniki obliczono na podstawie publikacji afiliowanych do każdej z uczelni w bazie Scopus. Do obliczeń zostało wykorzystane narzędzie SciVal. Aby uczelnia kwalifikowała się do nagrody, musi posiadać uprawnienia do nadawania stopnia doktora habilitowanego w danej dyscyplinie.

Uczelnie wyłaniane są w poszczególnych dyscyplinach na podstawie algorytmu:

  • Procentowy wzrost liczby publikacji (waga 15%)
    Zmiana w stosunku do poprzednich lat. W edycji 2020 kryterium to opierało się wyłącznie na wzroście procentowym wybranych typów publikacji (Articles, reviews, conference papers, books and book chapters). Sposób obliczenia był tożsamy z latami poprzednimi. Waga wskaźnika została podniesiona do 15% (wzrost o 5 pp.) z racji zawężenia zbioru do wybranych typów publikacji, wzmacniając tym samym aspekty jakościowe, na rzecz ilościowych.
  • Procentowy wzrost liczby autorów (waga 10%)
    Wskaźnik bez zmian w stosunku do poprzednich edycji. Utrzymana waga na poziomie 10%.
  • Field-Weighted Citation Impact (waga 30%)
    W przypadku tego wskaźnika nastąpiło zawężenie względem typów publikacji do articles, reviews, conference papers, books and book chapters. Podyktowane jest to wzmocnieniem aspektu jakościowego, jak również wykorzystywaniem tożsamego zakresu typów przez niektóre globalne instytucje rankingujące. Z racji pojawiających się głosów środowiska ostateczna waga tego wskaźnika została zmniejszona o 10 pp. (do 30%).
  • Field-Weighted International Collaboration (waga 20%)
    Kontynuacja wskaźnika z poprzednich edycji. Podobnie jak w przypadku FWCI nastąpiło zawężenie względem typów publikacji do grupy: articles, reviews, conference papers, books and book chapters. Utrzymana waga na poziomie 20%.
  • Publications in Top 10 Journal Percentiles (waga 25%)
    Kontynuacja wskaźnika z poprzednich edycji. Podobnie jak w przypadku FWCI i IC nastąpiło zawężenie względem typów publikacji do grupy: articles, reviews, conference papers, books and book chapters. Z racji wzmocnienia znaczenia kwestii jakościowych wagę podniesiono o 5 pp. (do 25%)